Birkisprotalús (Euceraphis punctipennis)

Distribution

Gjörvöll Evrópa og Asía; N-Ameríka, Ástralía.

Ísland: Algeng á láglendi um land allt og finnst að öllum líkindum í öllum birkiskógum landsins.

Life styles

Birkiskógar eru kjörlendi birkisprotalúsar enda lifir hún einvörðungu á birki (Betula pubescens). Hún leggst á yngstu sprota birkisins og neðra borð laufblaða. Eggin eru á sprotunum yfir veturinn og klekjast um leið og birkið tekur að laufgast. Á vorin eru eingöngu kvendýr á ferð, svokallaðar stofnmæður, sem geta af sér nýja kynslóð með meyfæðingu. Um raunverulega fæðingu er að ræða því móðirin fæðir ungviði en verpir ekki eggjum. Þannig gengur tímgunin fyrir sig fram eftir sumri en í sumarlok koma karldýr inn í samfélagið, frjóvgun á sér stað og í kjölfar hennar verpa kvendýrin vetrareggjum í börkinn, gjarnan við brumin, í stað þess að fæða fleiri unga.

In General

Birkisprotalús er óvenju áberandi blaðlús, því hún er tiltölulega stór og sérkennilega blá á lit, nánast sjálflýsandi. Hún er ýmist vængjuð eða vænglaus og algengt er að sjá þær vængjuðu á flugi í birkiskógum. Dreifingargeta tegundarinnar er umtalsverð sem sést af því að birkisprotalús fannst í Surtsey 1968. Birkisprotalýs eru sannarlega mikilvægar fyrir skordýralífið í skóginum því þær framleiða mikla hunangsdögg, þ.e. sætan saur, sem klínist á laufblöðin og er afar eftirsótt næring fyrir tvívængjur og ýmis önnur smádýr. Auk þess eru þær sjálfar mikilvæg fæða fyrir lirfur birkiglyrnu og sveifflugna, auk þess sem litlar sníkjuvespur verpa í þær.

Distribution map

Author

Erling Ólafsson 7. júlí 2010.